1406-1420 йилларда бунёд этилган Хитой императорлари қароргоҳи эгаллаган ҳудуди жиҳатидан ер юзидаги энг йирик сарой мажмуаси ҳисобланади. Энг қизиғи, орадан шунча аср вақт ўтса-да, бу ердаги жами 980та бинода акс этган меъморий ечимлар ҳозирги кунгача қатор Шарқий Осиё мамлакатлари ва ҳудудларидаги иншоотлар услубига таъсир ўтказиб келмоқда.
Бошқа Ғарб ва Шарқ мамлакатларидаги монархлар саройларини бу ердаги ҳашаматли бинолар билан солиштиришнинг ўзи мантиқсиздек туюлди. Негаки, бир-биридан баланд, виқорли иншоотларнинг чеки-чегараси йўқдек. Жимгина, болаларча ҳайратланишдан бошқа иложимиз қолмади.
Муҳими, ўзимиздаги каби бу тарихий биноларга замонавий реставраторнинг “моҳир қўллари” деярли тегмаган. Бинолар қайта қурилмаган, таъмирланмаган, бўёқ чаплаб ташланмаган. Ҳар бир саройда император тахти аслидагидек сақланган. Турли анжомлар, қандиллар ва мебелларнинг саноғи йўқ.
“Атрофдагилар, ҳатто энг юқори сарой амоллари ҳам императорни қанчалик кам кўришса, ундан шунчалик кўп қўрқишган экан. Шу сабабдан император сарой ортидаги яна қатор саройлар ортида бекиниб, “сирли” яшаган бўлса ажаб эмас”, – дейди гидимиз.
Кўҳна қароргоҳ Пекиннинг қоқ марказида 720 минг квадрат метр майдонни эгаллайди. Ўз даврларида Мин ва Цин династияларининг 24 нафар императорлари айнан шу ердан туриб мамлакатни бошқарганлар.
Айтишларича бу ҳудудга оддий халқ вакиллари умуман қўйилмаган экан ва шу сабабли ҳам у 紫禁城 – “ёпиқ шаҳар” номини олган. Фақат бундан қарийб бир аср олдин сиёсий тизим ўзгарганидан кейингина сарой эшиклари барча учун очилган. Ўтган 6 йил (2012-2018й.й.) давомида ёпиқ шаҳарга 100 миллиондан зиёд турист ташриф буюрган.
Бироқ кўҳна обидаларни келажак авлодлар учун аслидагидек сақлаб қолиш ва туристлар хавфсизлигини таъминлаш мақсадида музей маъмурияти яқиндан бошлаб кундалик келувчилар сонини 80 минг кишигача қисқартиришга қарор қилган. Олдинлари бу кўрсаткич 120 минг, байрам ва дам олиш кунлари эса 180 мингдан ҳам ошиб кетган экан.
Мажмуа 1987 йилда ЮНЕСКОнинг Бутунжаҳон мероси рўйхатига киритилган.
