Бир ёни дарахтзору, баланд бинолар бир ёни денгизга туташ шаҳарга борарканмиз ҳавонинг иссиқлигига қарамай сувнинг жилоси ўзига тортди. Тезюрар поезда журналистлар жамоаси Сиаменга кириб бордик. Ўзбекистон денгиз сатҳидан юқорида бўлганлиги учунми биз учун денгиз ўзгача орзу. Унинг шовқунини ва мавжланишини кўриш ҳар бир инсон учун орзу десам адашмаган бўламан. Медиа-тур иштирокчилари ҳам ўз кўзлари билан денгизни кўрар экан, ким учундир орзу бўлган ҳаёллар Сиаменда ушалди.
Сеҳрли шаҳар ҳақида айтадиган бўлсам, минг сулоласининг даврида, 1387 йили, Генерал Зҳоу маҳаллий ва япониялик қароқчиларга қарши ҳимоя қилиш учун бу эрда қалъалар қурган. Дастлаб, «Сиамен» номи хитой тилида «сиè мéн» деб ёзилган ва «талаи-мами» деб талаффуз қилинган. Жанубий Хитойчада«пастки порт» деган маънони англатади. ХV-асрга қадар Ҳиндистон, Арабистон ва Ғарбий Осиё билан фаол савдо алоқалари амалга оширилган. 1604 йили Голландиялик аскар оролга сузиб борган, аммо маҳаллий савдогарлар билан муносабатларни ўрнатишга уринишлари муваффақиятли амалга ошмаган. Биринчи инглиз савдогар кемаси 1670-йилда орол соҳилида пайдо бўлди ва бир мунча вақт ўтгач инглизлар кучли тижорат фаолиятни ривожлантиришга муваффақат бўлган.
Сиамендаги биринчи кунимиз Сиамен университетига бордик. 1921 йилда ташкил этилган Сиамен университети Хитойдаги этакчи давлат муассасасидир. Университетда 76 та кафедра ва 10 та илмий-тадқиқот институтлари мавжуд. Шунингдек 27 та мактабдан иборат бўлиб, 270 та институт билан ҳамкорлик қилади. Университетда иқтисод, халқаро муносабатлар, бизнес бўйича 40 минг талаба, шу жумладан, 2800 чет эллик ўқитувчиларга таълим бермоқда. Ташрифимиз давомида университет музейида бўлдик ва унда жамланган экспонантлар ва университет тарихи билан ҳам танишдик. Шундан сўнг Сиамендаги тошли Ҳуиҳе паркини томоша қилдик. Унда жамланган барча буюмлар моҳирона тошдан ясалган. Будда хайкали, турли жониворлар ва ушу санъати акас этган буюмлар диққатимизни тортди. Шу булан бирга тошга нафис безак бериб ишлаётган усталар ишини ҳам кўрдик. Ҳатто ўзимиз ҳам ушбу санъатни яратишга ўз ҳиссамизни қўшиб тошга расм солдик. Жуда кўп таъсуррот билан анъанавий чой дамлаш масканида йўл олдик. Чой дамлаш бўйича мутахассис бўлган қизлар бизга Хитой чойлари ҳақида сўзлаб берди. Ҳатто ўзимиз чой дамлаш қоидаларини синаб кўриб чой дамладик. Ўзгача таъм, нафис ҳид жамланган Хитой чойи таъми анчага кетмаса керак энди.
Шаҳардаги иккинчи кунимизда Гу Ланг Ю оролига кемада сайр қилиб бордик. Ушбу орол ўзининг кўркам ва чиройли табиати билан ажралиб туради. Шаҳардаги иккинчи кунда Гу Ланг Ю оролига кемада сайр қилиб бордик. Ушбу орол ўзининг кўркам ва чиройли табиати билан ажралиб туради. Гу Ланг Ю икки квадрат километр майдонни эгаллаган бўлиб таббий қурилган бинолар тарих акс этган иншоатлар билан уйғунлашган. Бугунги кунда 20 мингга яқин киши яшайди. Гулангю, авваламбор, Женг Ченгонгнинг машҳур ҳайкали, Женг Ченгонг қасрининг харобалари ва Хитойнинг ягона пианино музейи бўлгани учун жозибали.
Бу ҳақиқатан ҳам самовий маконлардан бири Гулангю оролидир. Исландия Жанубий Хитой денгизида жойлашган ва Хитойнинг жануби-шарқий соҳилидаги энг яқин шаҳар Фужиан провинциясида Хиамен ҳисобланади. Оролнинг хитойча номи океан тўлқинларининг шовқини эшитди. Хитой тилида «Гу Лан» «тўлқинларни уриш», «ю» «орол» деган маънони англатади. Яъни, оролда аҳоли зичлиги жуда катта. Пианино! Шунинг учун Гулангю оролига кўпинча «пианино ороли», дейилади. Бундай кичкина Хитой оролида Пианино музейи бор. Пианино музейи 2000 йилда очилган. Хитойда бундай турдаги ягона музей. Икки хонада юз йилдан ошиқ вақт мобайнида Европа, АҚШ ва Австралиянинг энг машҳур усталари томонидан яратилган пианинолар тўплами мавжуд. Музей коллекциясида жами 30 антиқа пианино мавжуд. Шунингдек, миниатюра пианинолари тўплами ҳам мавжуд.Ўзбекистонлик журналистлар учун жаҳон мусиқасининг нодир дурдоналаридан намулалар ижро қилиб беришди. Гу ланг ю ороллари Йин Ченгзонг ва Ху Феипинг каби таниқли мусиқачиларнинг туғилган жойи бўлди. Хитойнинг биринчи аёл дирижёри Жоу Шуан ҳам бу жойда туғилган. Шу сабабли, Гу ланг ю оролига «Мусиқий бешиги» ва «Мусиқа ороли» деб ном беришган. Сайр қилар эканмиз қуёш нурлари оролнинг энг баланд нуқтасидан бизни қарши олгандек туюлди.
Мастура Ҳамроева
